De toenemende populariteit van elektronische berichten (smsjes, whatsapp, e-mails, etc) heeft ervoor gezorgd dat mensen anders communiceren. Om efficiënter te communiceren, korten mensen woorden of uitdrukkingen vaak af, bijvoorbeeld door letters met cijfers te combineren, acroniemen te gebruiken of klinkers of letters helemaal weg te laten. Bijvoorbeeld, w88 voor “wachten”, iig voor “in ieder geval” of mss voor “misschien”. Dit maakt het typen dus sneller, maar is het ook sneller te begrijpen voor de ontvanger?
Doorgaan met het lezen van “Wat is cyberspeak? En hoe gaat ons brein daarmee om?”
Stel je voor: je zit met je vrienden in de trein en probeert ze te vertellen over wat je dit weekend hebt gedaan. De trein zit aardig vol. Naast jullie zit een andere vriendengroep die druk met elkaar in gesprek is, achter jullie zit een man te bellen, en voor jullie zit een ouder te spelen met een kleuter. Enthousiast vertel je over het museum dat je dit weekend hebt bezocht. “Hè, wat zeg je nu?” vraagt je vriend terwijl hij je vragend aankijkt. “Die vervelende mondkapjes ook!”
Doorgaan met het lezen van “Hoe kunnen we elkaar beter verstaan met een mondkapje op?”
Wist je dat als je een fan bent van Star Wars, er in je hersenen neuronen kunnen zijn die alleen reageren op personages uit die films? Ook interessant is dat sommige soorten “kunstmatige hersenen” die wetenschappers met computers maken (zogenaamde “artificiële neurale netwerken”) ook spontaan dergelijke neuronen ontwikkelen. Wat vertelt dit ons (en wat niet) over de werking van het echte brein? En wat heeft het met taal te maken?
Doorgaan met het lezen van “Conceptcellen in het menselijk brein en neurale netwerken”
Ontwikkelingen en vooruitgang in de geneeskunde zijn de afgelopen decennia sterk “technologie gedreven” geworden. E-health, sociale robots en AI zijn sterke aanjagers van innovaties in de kliniek. Dit alles mag echter geen afbreuk doen aan de cruciale rol die wordt gespeeld door taal in de communicatie tussen de gezondheidswerkers (artsen, verpleegkundigen, enz.) en patiënten. Woorden zijn namelijk niet onschuldig.
Doorgaan met het lezen van “Woorden als Medicijn”
Een van de moeilijkste problemen van de wetenschap is waar taal vandaan komt. Taalontogenie – hoe kunnen kinderen het leren? – en fylogenie – hoe is het ontstaan in de evolutie? – zijn vandaag de dag nog grotendeels onopgeloste mysteries. In een recente studie hebben we dit probleem in het laboratorium onderzocht, met verrassende resultaten.
Doorgaan met het lezen van “Taal: het moeilijkste probleem van de wetenschap – een makkie voor elk kind”
Taal wordt over het algemeen gezien als heel handig voor mensen. Toch kennen we allemaal wel momenten waarop taal ons in de weg zit. Momenten waarop we iets zeggen wat we eigenlijk niet bedoelen, of momenten waarop we het niet met elkaar eens kunnen worden over de vraag of dezelfde woorden om naar dezelfde dingen verwijzen. Een interessant geval is de rol van taal in de historische ontwikkeling van de wiskunde. Hoe kan taal, dat toch het werkpaard van menselijke communicatie is, de ontwikkelingen van de wiskunde in de weg zitten?
Doorgaan met het lezen van “Over getallen gesproken…”
Als je met iemand in gesprek bent, wil je dan wel eens een bepaald woord zeggen, maar kun je het om een of andere reden niet vinden? Je kent het woord wél, je kunt het je zelfs in je hoofd voorstellen of je weet misschien zelfs de eerste letter ervan, maar het lukt je nog steeds niet om het te zeggen. Heb je je ooit wel eens afgevraagd waarom je dat woord niet kunt vinden en wat er in je hersenen gebeurt terwijl je er wanhopig naar op zoek bent?
Doorgaan met het lezen van “Woorden kwijtraken op het puntje van je tong”
Heb je Dune gezien, een nieuwe film van Denis Villeneuve? Hij is gebaseerd op een beroemde roman van Frank Herbert over Arrakis; een woestijnplaneet, waar water uiterst schaars is. Dit beïnvloedt niet alleen hoe de mensen op Arrakis zich gedragen, maar ook hoe ze spreken. Natuurlijk is Dune fictie, maar veel studies wijzen er op dat de omgeving de menselijke taal op vele manieren beïnvloedt. Mensen die in de woestijn, in de bergen of in de bossen leven, hebben de neiging om andere spraakklanken, woorden en zelfs grammatica’s te gebruiken.
Doorgaan met het lezen van “Als de aarde zoals Dune wordt, hoe spreken we dan?”
Als je erover nadenkt, is de manier waarop wij ons uitdrukken enigszins paradoxaal. We hebben de woorden om exact te zeggen wat we bedoelen, maar toch gebruiken we ze vooral om onze gedachten uit te drukken op langdradige en ingewikkelde manieren die onze echte opzet of onze duidelijke bedoelingen verhullen. We vragen “Zou je me het zout willen aangeven?” terwijl we er geen enkele belangstelling voor hebben of onze tafelgenoot dat wil. We roepen “Dat is origineel!” wanneer we geconfronteerd worden met de dubieuze modekeuzes van onze dochter en wanneer we eigenlijk willen zeggen “Ik heb liever niet dat je dat draagt”. We kiezen voor “Goh, wat een mooi weer hè” als onze moeder ons vraagt “En wanneer krijg ik eindelijk een kleinkind?”.
Doorgaan met het lezen van “Waarom zeggen we niet gewoon wat we bedoelen?”
Het Talige Brein 