Tekst van Verstegen & Stigter
Taal kan verbinden, taal kan scheiden. Taal kan leiden tot beter begrip of juist verwarring veroorzaken. Met taal benoemen, duiden en structureren we de wereld om ons heen. Door middel van taal proberen wij ons met elkaar te verstaan.
In de mini-serie ‘Taal in het Paradijs’ bespreken drie taalwetenschappers taal op verschillende niveaus: structuur, brein en communicatie. Lees verder
Met trots kondigen we aan dat Prof. Dr. Peter Hagoort het publiek toe zal spreken tijdens de ‘March of Science’-demonstratie op zaterdagmiddag 22 april in Amsterdam. Lees verder
Op 14 januari, om 10.30 verdedigt Jolien Francken, nu 
nog promovenda in het Neurobiology of Language departement en oprichter van HetTaligeBrein.nl, haar proefschrift ‘Viewing the world through language-tinted glasses: Elucidating the neural mechanisms of language-perception interactions‘. Lees verder
De eerste editie van de Nijmeegse Taalmiddag was een groot succes! De Valkhofzaal van de Lindenberg, met een capaciteit van 120 mensen, was tijdens alle lezingen (door dr. Caroline Junge, prof. dr. Rick de Graaff en prof. dr. Marc van Oostendorp) goed gevuld. In de pauzes struinden de bezoekers over de Taalmarkt. Daar boden promovendi en taalgerelateerde organisaties de mogelijkheid om onder andere mee te doen aan experimenten, Arabisch te leren en te praten met mensen uit het tweetalig onderwijs. Tot slot werd de Kennisbar, waarin jonge onderzoekers klaar stonden om vragen over taal te beantwoorden, goed bezocht! Onder het genot van een drankje vroegen de bezoekers de promovendi de oren van het hoofd. Aan het eind van de middag sloot Aaf Brandt Corstius het programma af met een ter plekke geschreven column: lees hem hier!
Lees hier meer over de eerste editie van de Nijmeegse Taalmiddag, en bekijk de foto’s!
Hier alvast een voorproefje van de foto’s, genomen door Richard Bank www.richardbank.nl
Wil jij een keer met de onderzoekers van Het Talige Brein praten?
Wil je zelf meedoen aan een taal experiment of kijken hoe dat werkt?
Of wil je gewoon eens zien waar wij werken?
Kom naar de open dag van het Max Planck Instituut voor Psycholinguistiek!
Zaterdag 27 juni 10.00-17.00
Wundtlaan 1, Nijmegen
Op zaterdag 27 juni opent het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek in Nijmegen haar deuren. Iedereen met interesse in taal of taalonderzoek is welkom, net als de mensen die gewoon weleens willen weten wat er allemaal gebeurt in dat grote gebouw aan de rand van de campus van de Radboud Universiteit.
Tijdens deze dag geven we lezingen over ons onderzoek en zijn er rondleidingen in de verschillende laboratoria. Er zullen ook demonstraties en video’s over verschillende methodes van taalonderzoek getoond worden. Kinderen kunnen door het meedoen aan een aantal leuke proefjes een heus wetenschappersdiploma verdienen.
Op de Open Dag kun je:
We hopen je te zien op 27 juni!
Zie ook: http://www.mpi.nl/events/open-dag
Op woensdag 28 januari hield de Tweede Kamer een openbare hoorzitting over de onlangs verschenen Wetenschapsvisie 2025. Vertegenwoordigers van verschillende universiteiten en wetenschappelijke organisaties waren uitgenodigd om hier te spreken. Peter Hagoort vertegenwoordigde de 73 winnaars van de Spinoza Prijs. Zijn bijdrage kunt u hieronder lezen.
Rondetafelgesprek Wetenschapsbeleid, 28 januari 2015
Standpunt Spinozaprijswinnaars
Reorganisatie NWO:
– NWO kan aan flexibiliteit winnen, en onnodige verschotting tussen gebieden moet worden voorkomen. Tegelijkertijd moet worden opgemerkt dat ook binnen de huidige NWO multidisciplinaire intiatieven mogelijk zijn. Een voorbeeld daarvan is het programma op het gebied van Hersenen en Cognitie (Nationaal Initiatief Hersenen en Cognitie), waaraan 4 gebieden binnen NWO hebben bijgedragen en waar inmiddels 20% van de Vernieuwingsimpulsgelden terecht komen.
– Binnen NWO is een verankering van kennis en expertise in verschillende wetenschappelijke deeldomeinen noodzakelijk. Dit is ook het geval in geslaagde wetenschappelijke partnerorganisaties in het buitenland, zoals de DFG (Duitsland) en de NSF (VS). De verschillen in kennisculturen tussen verschillende wetenschappen (bijv. natuurwetenschappen vs. geesteswetenschappen) moeten in de organisatie herkenbaar blijven. Dit sluit multidisciplinaire initiatieven en samenwerking geenszins uit (zie hierboven).
– Binnen NWO en de deeldomeinen moeten erkende wetenschappers beslissingsbevoegdheid houden t.a.v. inhoud en budget van en voor wetenschappelijk onderzoek. Het rapport Van der Steenhoven geeft wetenschappers een adviserende rol, maar geen beslissingsbevoegdheid. Dit wijzen wij af. Bij succesvolle wetenschappelijke organisaties (bijvoorbeeld de Max Planck Gesellschaft, de meest succesvolle wetenschapsorganisatie in Europa) staan de kenners van het primaire proces (excellente wetenschappers) aan het roer.
De maakbaarheid van wetenschap
– Beleid is gebaseerd op de kennis van vandaag. In de wetenschap gaat het om de kennis van morgen. Er is geen receptenboek om met de kennis van vandaag de kennis van morgen te kunnen voorspellen. Wie zo’n receptenboek had, zou er goed aan doen te investeren in een appartement in Stockholm: de ene na de andere Nobelprijs zou worden binnengehaald.
– Om die reden kan wetenschapsbeleid de condities voor wetenschappelijke kennisvergaring optimaliseren, maar de inhoud daarvan niet bepalen. De wetenschapsvisie is hieromtrent te optimistisch: de gedachte van kenniscocreatie met maatschappelijke partijen waarbij nieuwe kennis wordt gecreёerd die aansluit bij de praktijk vooronderstelt de voorspelbaarheid van nieuwe kennis. Dat is een illusie.
– Nieuwe kennis leidt vaak tot geheel nieuwe praktijken en toepassingen. De algemene relativiteitstheorie maakte de TomTom mogelijk. De praktijkbehoefte aan precieze navigatie is echter geen garantie dat de algemene relativiteitstheorie wordt ontdekt. Belangrijke toepassingen van wetenschap (en toegepaste wetenschappen) bestaan bij de gratie van kennis die vanuit brede fundamentele wetenschap en vanuit een diversiteit aan disciplines worden aangeleverd. De volgorde in de kennisketen omkeren zal noch leiden tot betere wetenschap noch tot betere toepassingen.
De onzekere toekomst
In de complexe en globale samenleving waarin wij leven, zijn de problemen van morgen veelal moeilijk te voorzien (denk aan 9/11). Om die reden is het cruciaal een breed kennisimmuunsysteem te hebben dat aan oplossingen bij kan dragen indien onvoorziene problemen zich voordoen. De wetenschappen vormen de basis van dat kennisimmuunsysteem. Het is derhalve cruciaal dat immuunsysteem niet te smal te maken. Een te sterke focus op topsectoren is daarom onverstandig.
Ceterum censeo
Overigens zijn wij van mening dat een wetenschapsagenda weinig kans van slagen heeft indien de bijbehorende perspectieven op investering in wetenschap ontbreken. Nederland dreigt steeds meer uit de pas te lopen bij andere landen met een hoogwaardige kennisinfrastructuur als het om investeringen in R&D gaat.
Peter Hagoort sprak al eerder zijn zorgen uit over de Wetenschapsvisie. Lees ook deze post die eerder op hettaligebrein.nl verscheen.
Spinoz@Night is een nieuwe talkshow van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Op vrijdagavond 3 oktober vond de eerste editie plaats in café Dudok Den Haag. Het publiek maakte kennis met wetenschappers die de wereld veranderen. Spinoz@Night is een avond vol wetenschap in het teken van de NWO-Spinozapremie. De Spinozapremie is de hoogste onderscheiding in de Nederlandse wetenschap. NWO reikt de premie dit jaar voor de 20ste keer uit. Spinoz@Night werd gepresenteerd door Eva Jinek en Winfried Baijens. Aan de talkshowtafel ontvingen ze een aantal van de topwetenschappers die de Spinozapremie in de afgelopen 20 jaar hebben mogen ontvangen.
Het populairwetenschappelijke tijdschrift Quest legde met Quest Test Nederland de vreemdste vraagstukken voor aan de lezers van Quest. Samen met cognitief neurowetenschapper Peter Hagoort (NWO-Spinozalaureaat 2005) ontwikkelde het populairwetenschappelijke tijdschrift Quest een test (lees daar meer over in een eerdere post op hettaligebrein.nl). We beoordelen andere mensen voortdurend op hun uiterlijk. Maar hoe werkt dat nou precies? Publiek kon op voorhand de test maken via Quest Test Nederland. Bij Spinoz@Night presenteerden Peter Hagoort en Quest een aantal opvallende resultaten.
Heb je Spinoz@night gemist, of wil je de avond nog eens herbeleven dan kan dat! Klik op deze link, en bekijk de interviews nog eens vanuit je luie stoel terug.
Bron: http://www.spinozanight.nwo.nl
We beoordelen andere mensen voortdurend op hun uiterlijk. Maar hoe werkt dat nou precies? Dat wil Peter Hagoort graag weten. En jij kunt hem helpen!
Het enige wat je hoeft te doen is deze test maken, waarbij je 20 foto’s moet beoordelen.
De resultaten van het onderzoek worden op 3 oktober in het Haagse café Dudok bekendgemaakt tijdens Spinoz@Night, een door Eva Jinek gepresenteerde talkshow, georganiseerd door de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).
Bron: http://www.quest.nl/test/hoe-beoordeel-jij-iemands-uiterlijk
De Society for Neurobiology of Language conferentie 2014 vond anderhalve week geleden plaats in Amsterdam, zoals je eerder hebt kunnen lezen op hettaligebrein.nl. Vandaag een terugblik op de conferentie door middel van interviews met deelnemende toponderzoekers en je kunt hier het openingsfilmpje bekijken!
Peter Hagoort, de organisator, heeft achteraf een goed gevoel over de conferentie: ‘Er waren excellente keynote sprekers, en ook Amsterdam liet zich van zijn zonnige zijde zien.’
Jeffrey Binder was de organisator van de vorige SNL conferentie, in San Diego, Californie, in 2013. Hij vindt dat Peter Hagoort SNL2014 geweldig heeft georganiseerd: ‘Ik denk dat dit de beste SNL conferentie tot nu toe is. De locatie [de Beurs van Berlage – JF] is geweldig. Er heerst hier een kosmopolitische, levendige sfeer die waarschijnlijk voor een heleboel taalonderzoekers een belangrijke reden was om hierheen te komen.’ Ook vindt hij de keuze voor de keynote sprekers erg goed. ‘De lezingen gaan over evolutie, zangvogels, over hersenritmes. Het is erg belangrijk voor onze organisatie om samen te werken met andere disciplines omdat taal nauw verwant is aan evolutionair oudere processen, omdat het later ontstaan is bovenop meer algemene systemen in de hersenen. Er is altijd communicatie geweest tussen dieren – wat wij taal noemen is slechts een zeer speciale en verfijnde variëteit ervan.
In de onderzoeksgroep van Jeffrey Binder wordt onderzocht hoe concepten zijn gerepresenteerd in de hersenen. Binder heeft tijdens SNL2014 inspirerend werk van collega’s gezien die onderzochten hoe woorden gecombineerd worden. ‘Er zijn verschillende manieren om dat te doen. De eerste is dat eigenschappen van elk van twee verschillende woorden worden gecombineerd tot een nieuw woord dat beide eigenschappen heeft, bijvoorbeeld ‘zebravink’: dat is een vink met zebrastrepen. De tweede manier is dat twee verschillende woorden samen worden gevoegd omdat ze een bepaalde relatie met elkaar hebben. Maar de woorden blijven verwijzen naar twee aparte concepten, bijvoorbeeld in het hypothetische geval van een ‘vinkadelaar’: een adelaar die op vinken jaagt. Ik denk dat deze twee manieren van het combineren van woorden uitgevoerd worden door verschillende systemen in de hersenen. ‘
Katrien Segaert is werkzaam als post-doc in het Neurobiology of Language department van Peter Hagoort en dit is haar derde SNL editie. ‘Wat me opviel is dat de conferentie steeds groter en het publiek breder en diverser wordt. Dat maakt de conferentie steeds leuker voor mij’. Katrien presenteerde dit jaar een poster over hersenoscillaties tijdens grammaticale verwerking. ‘Er waren bij deze editie nog verschillende andere posters over dit onderwerp – een stuk meer dan bij eerdere edities – dus de interesse in deze onderzoeksvraag leeft. Met de onderzoekers die ik tijdens de postersessies heb leren kennen, had ik interessante en diepgaande discussies over allerlei verschillende analysetechnieken. Een zeer waardevolle ervaring!’
Ook Peter Hagoort presenteerde een poster. Meestal doen senior onderzoekers dat niet zelf, maar Peter vindt dat iedereen zijn onderzoek moet kunnen presenteren op meerdere wijzen, onder andere als poster. ‘Het was leuk omdat er een discussie ontstond met meerdere vooraanstaande collega’s over het ‘unificatie concept’, dat centraal staat in mijn theorie over de neurobiologie van taal.’
Roel Willems, senior onderzoeker in het Neurobiology of Language department van Peter Hagoort vond de lezing van Pim Levelt heel interessant. ‘Het is goed om soms eens een historisch perspectief in te nemen en daarvan iets op te steken voor ons eigen werk.’
Antje Meyer is mededirecteur van het Max Planck Instituut voor Psycholinguistiek in Nijmegen en hoofd van het Psychology of Language departement. Dit jaar was zij voor het eerst op een SNL conferentie. ‘Een verschil met andere conferenties waar ik ben geweest, is dat je ziet dat er hier veel jonge mensen zijn die heel anders nadenken over taal. Toen wij 30 jaar geleden begonnen, waren we veel meer beinvloed door linguistische theorieen: taal doet dit volgens Chomsky, dus dit dienen we te testen. Dat is nu niet meer zo. Het onderzoek van nu komt voort uit de biologie. Je bekijkt eerst wat verschillende hersengebieden eigenlijk doen en vervolgens ga je pas kijken wat dat met taal te maken heeft. Ik denk dat je uiteindelijk beide benaderingen nodig hebt.’
Jolien Francken is promovenda in het Neurobiology of Language Department van Peter Hagoort
Het Talige Brein 